Ngành giáo dục được giao quyền tuyển dụng sẽ tháo gỡ nhiều "điểm nghẽn"

Mời các bạn bấm nút nghe nội dung:

Luật Nhà giáo vừa được Quốc hội thông qua giao thẩm quyền cho ngành giáo dục chủ động trong tuyển dụng nhà giáo, phân cấp thẩm quyền tuyển dụng cho người đứng đầu cơ sở giáo dục đại học, cơ sở giáo dục nghề nghiệp công lập được tự chủ tuyển dụng nhà giáo.

Luật mới được thông qua cũng quy định Bộ GD-ĐT là cơ quan chủ trì phối hợp với các Bộ, cơ quan ngang Bộ, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh xây dựng chiến lược, đề án, kế hoạch phát triển, tổng biên chế đội ngũ nhà giáo thuộc thẩm quyền quản lý trình cấp có thẩm quyền quyết định; Phối hợp với các Bộ, cơ quan ngang Bộ, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh đề xuất cơ quan có thẩm quyền phê duyệt số lượng biên chế nhà giáo trong các cơ sở giáo dục công lập.

TS Vũ Minh Đức, Cục trưởng Cục nhà giáo và Cán bộ quản lý giáo dục, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có cuộc trò chuyện cùng phóng viên VOV2 về nội dung này.

Phóng viên: Thưa ông, Luật Nhà giáo vừa được Quốc hội thông qua cho phép ngành giáo dục tự chủ về nhân lực là một trong những điểm mới đồng thời cũng là mong chờ lâu nay của ngành giáo dục. Xin ông phân tích cụ thể giá trị đem lại của quy định này, đặc biệt là giải quyết bài toán thừa thiếu đội ngũ; chủ động điều phối, hoạch định các kế hoạch phát triển đội ngũ ngắn hạn, trung hạn, dài hạn trong tương lai?

TS Vũ Minh Đức: Chúng ta đều biết tình trạng thừa thiếu giáo viên đã diễn ra trong nhiều năm mà chưa được giải quyết một cách triệt để. Ở đây có mấy nguyên nhân.

Thứ nhất ngành giáo dục không được chủ động trong việc tuyển đội ngũ giáo viên nên kết quả tuyển dụng đôi khi không đáp ứng yêu cầu về mặt chuyên môn cũng như yêu cầu về cơ cấu môn học. Ví dụ ở một địa phương nào đó tuyển dụng không phải do ngành giáo dục chủ trì việc tuyển xảy ra tình trạng tuyển dụng thầy cô ở môn học khác so với môn còn thiếu.

Thứ hai, việc thực hiện tinh giản biên chế ở các địa phương thường thực hiện cắt giảm 10% biên chế một cách cơ học với ngành giáo dục, trong khi đội ngũ giáo viên đang thiếu dẫn tới tình trạng đã thiếu lại càng thiếu hơn.

Thứ ba, khi thực hiện điều động giáo viên theo phân cấp trước đây thì từ cấp mầm non cho đến THCS do cấp huyện quản lí; đến cấp THPT do các Sở Giáo dục và Đào tạo quản lí. Khi xảy ra tình trạng thừa thiếu giáo viên từ mầm non đến THCS không thể điều động được dù hai địa bàn sát nhau nhưng thuộc thẩm quyền của UBND hai quận, huyện khác nhau.

Với quy định của Luật lần này cho phép ngành giáo dục chủ động tuyển dụng đồng thời điều động giáo viên. Điều này còn cho phép ngành giáo dục có kế hoạch dài hạn, đánh giá trên cơ sở dữ liệu ngành có thể tính toán được nhu cầu về đội ngũ giáo viên trong một chu kì dài hạn 5,10 năm. Trên cơ sở đó xây dựng kế hoạch để giao cho các trường sư phạm đào tạo cũng như có kế hoạch tuyển dụng, kịp thời giải quyết tình trạng thiếu giáo viên do nghỉ hưu, rời khỏi ngành hoặc do nhu cầu tăng dân số cơ học để phát triển kinh tế, xã hội của địa phương.

Ngoài ra khi giao cho các Sở giáo dục và Đào tạo điều động giáo viên từ cấp mầm non đến THPT giữa các địa bàn, giải quyết tình trạng thừa thiếu cục bộ hoặc theo giai đoạn khác nhau. Như vậy sẽ sử dụng hợp lí đội ngũ giáo viên, tránh lãng phí ở nơi thừa và khó khăn ở nơi thiếu.

Và phải khẳng định khi ngành giáo dục chủ trì tuyển dụng sẽ đảm bảo chất lượng. Trong quy định của Luật Nhà giáo có nhấn mạnh khi tuyển dụng giáo viên phải có thực hành sư phạm. Chỉ có ngành giáo dục mới có thể đánh giá chính xác trình độ, năng lực của ứng viên để trở thành nhà giáo. Bởi lẽ đó tôi cho rằng quy định này sẽ phù hợp trong việc giải quyết cả về số lượng lẫn chất lượng của đội ngũ.

Phóng viên: Luật quy định Bộ GD&ĐT phối hợp với các Bộ, cơ quan ngang Bộ, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh đề xuất cơ quan có thẩm quyền phê duyệt số lượng biên chế nhà giáo trong các cơ sở giáo dục công lập. Tuy nhiên, việc tuyển dụng cụ thể sẽ được giao cho những cấp nào nhằm đáp ứng đúng, đủ và phù hợp thực tế, thưa ông?

TS Vũ Minh Đức: Công tác tuyển dụng thì trước hết với các cơ sở giáo dục đại học và cơ sở giáo dục nghề nghiệp được phân quyền, phân cấp cho người đứng đầu cơ sở giáo dục chủ động, tự chủ trong việc tuyển dụng theo quy định về định mức biên chế, số lượng người làm việc của cơ quan có thẩm quyền.

Còn với giáo dục từ mầm non đến THPT giao cho các Sở Giáo dục và Đào tạo tuyển dụng hoặc phân cấp cho những người đứng đầu các cơ sở giáo dục (trường học - PV) nếu đáp ứng được các điều kiện theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Những quy định về thẩm quyền tuyển dụng ở các khối này sẽ do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định trong thông tư của Bộ.

Phóng viên: Thưa ông! Cấp xã, phường theo công văn số 1581, Bộ Giáo dục và Đào tạo hướng dẫn việc phân cấp, phân quyền tuyển dụng giáo viên về cho cấp xã và Sở giáo dục và Đào tạo. Theo đó, cấp xã sẽ được tuyển dụng giáo viên mầm non và quyết định số lượng hợp đồng cho cả 3 cấp. Việc điều chuyển giáo viên giữa các xã, phường lúc này sẽ do Sở Giáo dục và Đào tạo hay giữa các xã, phường quyết định nhằm giải quyết bài toán thừa thiếu giáo viên cục bộ hoặc theo giai đoạn?

TS Vũ Minh Đức: Công văn này do Bộ Giáo dục và Đào tạo hướng dẫn trong thời gian đang tổ chức việc sắp xếp đội ngũ. Nhưng mới đây nghị định 142 của Chính phủ ban hành về việc phân cấp và thẩm quyền của ngành Giáo dục cũng như các ủy ban nhân dân cấp xã, phường thì toàn bộ việc tuyển dụng từ mầm non đến hết phổ thông đều giao cho các Sở Giáo dục và Đào tạo chủ trì. Còn trong điều kiện cụ thể, Sở Giáo dục và Đào tạo có thể tham mưu với UBND tỉnh để phân cấp cho UBND xã, phường đối với những nơi đáp ứng đủ các điều kiện cần thiết theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo trong công tác tuyển dụng. Và khi đó, việc điều động vẫn do các Sở thực hiện trên địa bàn toàn tỉnh.

Phóng viên: Câu chuyện ngành giáo dục được chủ động tuyển nhân lực cho ngành thì dù có kinh nghiệm trong đào tạo, sử dụng cũng đặt ra vấn đề về tính khách quan, minh bạch mới hy vọng có được nguồn giáo viên chất lượng cao. Ông có muốn chia sẻ với các Sở Giáo dục và Đào tạo về vấn đề này?

TS Vũ Minh Đức: Thực ra việc giao công tác tuyển dụng giáo viên cho các Sở Giáo dục và Đào tạo cũng đã thực hiện từ những năm 90 của thế kỉ trước. Sau đó, do những thay đổi về chính sách, chúng ta chuyển giao cho ngành khác tuyển dụng. Bây giờ quay trở lại tôi cho rằng với các Sở Giáo dục và Đào tạo khối lượng công việc sẽ tăng lên khá nhiều, cần bố trí một lực lượng đủ mạnh, đủ năng lực để tuyển dụng được giáo viên chất lượng, đảm bảo yêu cầu dạy học.

Với các giáo viên ở trong hệ thống các trường công lập được coi là viên chức đặc biệt nhưng vẫn phải tuân thủ quy trình, điều kiện thực hiện quy định của Luật Viên chức với những quy định thêm của ngành giáo dục trong quá trình tuyển dụng, ví dụ như thực hành sư phạm hay phỏng vấn, đánh giá...

Bên cạnh đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ tăng cường công tác kiểm tra, giám sát cũng như hướng dẫn các địa phương trong quá trình tuyển dụng nhằm đảm bảo tính công khai, minh bạch và ngăn chặn tình trạng tiêu cực xảy ra nếu có trong phần việc này.

Phóng viên: Về phía các nhà trường, tính chủ động thể hiện ra sao trong việc phối hợp tuyển dụng để có được nguồn giáo viên chất lượng nhưng phù hợp nhu cầu thực tế của nhà trường, thưa ông?

TS Vũ Minh Đức: Việc phân cấp cho những người đứng đầu các cơ sở giáo dục tham gia trong quá trình tuyển dụng sẽ thực hiện rất mạnh mẽ trong ngành giáo dục. Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng yêu cầu các nhà trường nêu cao tinh thần trách nhiệm trong quá trình tuyển dụng. Và chỉ có các nhà trường mới hiểu được nhu cầu thực tế của trường mình để có thể tuyển dụng phù hợp nhất.

Chính bởi lẽ đó, chúng tôi mong các nhà trường tuân thủ nghiêm túc các quy định của Pháp luật cũng như hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo trong quá trình tuyển dụng, đặc biệt đảm bảo tính minh bạch, khách quan, công tâm trong suốt quá trình tuyển dụng nhằm có được những người thực sự có tài, trở thành nhà giáo, nâng cao chất lượng giáo dục.

Phóng viên: Ở đây, các nhà trường sẽ đóng vai trò tham mưu, gửi người lên hoặc có được đề xuất trong trường hợp thiếu giáo viên không, thưa ông?

TS Vũ Minh Đức: Hiện nay Bộ đang xây dựng văn bản hướng dẫn. Nhưng về nguyên lí, các trường có thể báo cáo số lượng giáo viên còn thiếu so với nhu cầu thực tế với Sở Giáo dục và Đào tạo để có được tổng hợp chung nhu cầu trên toàn tỉnh. Căn cứ điều kiện cụ thể, sở Giáo dục và Đào tạo giúp cho các trường tổ chức thi các môn có tính chất chung như ngoại ngữ, tin học... Sau đó, hội đồng chuyên môn ở các trường hay cụm trường có thể thực hiện phỏng vấn, đánh giá năng lực sư phạm. Như vậy cũng giảm tải việc cho các Sở Giáo dục và Đào tạo, đồng thời nâng cao vai trò của các nhà trường, trực tiếp tham gia tuyển chọn được người tốt nhất.

Phóng viên: Trân trọng cám ơn ông!