Sáng 19-6, Quốc hội tổ chức phiên chất vấn và trả lời chất vấn về các vấn đề thuộc lĩnh vực tài chính. Chất vấn Bộ trưởng Bộ tài chính Nguyễn Văn Thắng đại biểu Hoàng Văn Cường - Đoàn ĐBQH TP Hà Nội nêu vấn đề về việc bỏ thuế khoán theo Nghị quyết 198 của Quốc hội từ 1/1/2026 đang tạo tâm lý e ngại trong cộng đồng hàng triệu hộ kinh doanh, không phải vì ngại nộp thuế, mà vì cách tính, thủ tục nộp còn phức tạp. Ông đề nghị Bộ trưởng Bộ Tài chính làm rõ kế hoạch chuẩn bị nhằm giúp các hộ kinh doanh “thuận lợi hơn, chuyên nghiệp hơn và hứng khởi hơn” khi bước vào cơ chế thuế mới.
Trả lời câu hỏi này, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng khẳng định việc bỏ thuế khoán là chủ trương đúng đắn nhằm minh bạch hóa hoạt động kinh doanh, tạo bình đẳng giữa hộ và doanh nghiệp, thúc đẩy chuyển đổi sang khu vực kinh tế chính thức. Ông cho biết Bộ đang tập trung ba nhóm giải pháp để hỗ trợ quá trình chuyển đổi: hoàn thiện chính sách thuế theo hướng kê khai đơn giản, dễ thực hiện; ứng dụng công nghệ như hóa đơn điện tử từ máy tính tiền; và đẩy mạnh truyền thông, đào tạo hộ kinh doanh về pháp lý, kế toán, thuế.
“Chúng tôi cung cấp miễn phí phần mềm kế toán, hóa đơn điện tử, nền tảng khai nộp thuế điện tử cho các hộ kinh doanh, nhất là trong giai đoạn đầu, để giảm chi phí và gánh nặng thủ tục”, Bộ trưởng nhấn mạnh.
Đặt vấn đề về hàng triệu hộ kinh doanh quy mô lớn nhưng chưa gia nhập khu vực doanh nghiệp, đại biểu Lã Thanh Tân - Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Phòng đề nghị Bộ trưởng nêu các giải pháp mang tính đột phá để khai thác tiềm năng khu vực này và mở rộng khu vực doanh nghiệp chính thức.
Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính, có ba nguyên nhân chính khiến quá trình chuyển đổi còn chậm: (1) chi phí tuân thủ pháp luật giữa hộ và doanh nghiệp còn chênh lệch lớn, (2) hộ kinh doanh thiếu thông tin và kỹ năng quản trị theo chuẩn doanh nghiệp, (3) cơ chế thuế khoán hiện nay là một ưu đãi khiến họ ngại thay đổi.
Để tháo gỡ, Bộ Tài chính đang triển khai bốn nhóm giải pháp: thu hẹp khoảng cách pháp lý và kế toán giữa hộ và doanh nghiệp; hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật phục vụ bỏ thuế khoán; thực hiện chính sách ưu đãi như miễn thuế 3 năm, bỏ lệ phí môn bài, cung cấp phần mềm dùng chung; và tăng cường tuyên truyền, nâng cao năng lực quản trị cho hộ kinh doanh.
“Chỉ khi các hộ thấy được lợi ích thực sự từ chuyển đổi, được hỗ trợ cụ thể về công cụ và chính sách, họ mới tự tin bước sang mô hình doanh nghiệp”, Bộ trưởng khẳng định.
Việc xóa bỏ thuế khoán không chỉ là thay đổi kỹ thuật thu thuế, mà là bước đi để định hình lại quan hệ giữa Nhà nước và khu vực kinh tế tư nhân, tạo động lực mở rộng khu vực doanh nghiệp chính thức. Tuy nhiên, như chính các đại biểu đã nêu, việc triển khai cần đi kèm với chính sách hỗ trợ đủ mạnh, rõ ràng và dễ thực hiện.
