Hội thảo khoa học "Phát huy giá trị di sản văn hóa trên quê hương nhà văn Nam Cao gắn với phát triển du lịch bền vững" nằm trong khuôn khổ các hoạt động của Tuần Văn hóa, Du lịch Hà Nam năm 2025; hướng tới kỷ niệm 110 năm ngày sinh Nhà văn, liệt sĩ Nam Cao (29/10/1915 – 29/10/2025).
Nam Cao là một nhà văn hiện thực lớn (trước Cách mạng Tháng Tám, một nhà báo kháng chiến (sau Cách mạng), một trong những nhà văn người Việt Nam tiêu biểu nhất thế kỷ 20, có nhiều đóng góp quan trọng đối với việc hoàn thiện phong cách truyện ngắn và tiểu thuyết Việt Nam ở nửa đầu thế kỷ 20. Với những đóng góp to lớn của ông vào nền văn học nước nhà, 7 thập kỷ qua, Đảng và Nhà nước đã có những việc làm có ý nghĩa tưởng nhớ ông như truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh (1996), chương trình “Tìm lại Nam Cao”, Quy hoạch điểm du lịch nhân văn tưởng niệm nhà văn liệt sĩ Nam Cao tại quê hương ông…
Nam Cao tên thật là Trần Hữu Tri, sinh ngày 29/10/1915 ở làng Đại Hoàng, tổng Cao Đà, huyện Nam Xang, phủ Lý Nhân (nay là xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam). Kể từ khi những tác phẩm của nhà văn Nam Cao được xuất bản, giới thiệu đến công chúng từ nửa đầu thế kỷ XX đến nay, quê hương ông, xã Hòa Hậu nói riêng, huyện Lý Nhân nói chung đã được nhiều bạn đọc và du khách biết đến không chỉ là mảnh đất của những giá trị văn hóa vật thể độc đáo như đình, đền Đại Hoàng và Khu tưởng niệm nhà văn liệt sĩ Nam Cao, mà còn lưu giữ kho tàng văn hóa phi vật thể phong phú qua các phong tục tập quán, lễ hội truyền thống, và đặc biệt là tri thức dân gian về ẩm thực với món cá kho làng Vũ Đại nức tiếng. Sự kết hợp hài hòa giữa những di sản vật thể và phi vật thể này tạo nên một bức tranh du lịch đa sắc, hứa hẹn mang đến cho du khách những trải nghiệm chân thực, sâu sắc về văn hóa, lịch sử và đời sống con người vùng đất chiêm trũng. Khai thác hiệu quả những giá trị văn hóa này không chỉ góp phần thúc đẩy kinh tế địa phương mà còn bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa đặc trưng của Hòa Hậu.
Tại hội thảo, các nhà khoa học, chuyên gia đã trình bày nhiều tham luận theo 02 nhóm chủ đề: Thực trạng bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hoá trên quê hương nhà văn Nam Cao gắn với phát triển du lịch; Giải pháp bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hoá trên quê hương nhà văn Nam Cao gắn với phát triển du lịch bền vững.
Ở góc độ bảo tồn, đáng chú ý có các bài tham luận của GS.TS Trần Đăng Suyền, trường Đại học Sư phạm Hà Nội; ông Châu Hồng Thủy – Nguyên Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam tại CHLB Nga; ông Mai Khánh – Hội VHNT tỉnh Hà Nam.
Ở góc độ phát huy giá trị di sản văn hóa gắn với phát triển du lịch bền vững, hội thảo thu hút nhiều ý kiến tham luận sôi nổi từ các chuyên gia và nhà khoa học. Ông Châu Hồng Thủy – Nguyên Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam tại CHLB Nga nêu ý kiến: “Tại Liên bang Nga, một số tác phẩm của nhà văn Nam Cao đã được dịch sang tiếng Nga và rất được độc giả đón nhận vì chúng phản ánh xã hội Việt Nam hiện thực gắn với giai đoạn lịch sử. Tuy nhiên, số lượng tác phẩm Nam Cao được dịch sang tiếng nước ngoài chưa nhiều. Tôi tin rằng, nếu có thêm nhiều tác phẩm sẽ góp phần không chỉ bảo tồn giá trị di sản văn học Nam Cao, mà còn giúp thế giới biết rằng, Việt Nam ta có thêm một nhà văn hiện thực tài danh không thua gì những tác gia lớn của thế giới”.
Phát biểu kết luận hội thảo, PGS.TS Nguyễn Thị Thu Phương, Viện trưởng Viện Văn hoá, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam cho rằng: “Sự nghiệp của nhà văn Nam Cao nổi bật như một di sản văn hóa đặc biệt, ngày càng lan tỏa và được đông đảo người dân cả nước, cùng bạn bè quốc tế biết đến. Từ các tham luận có thể nhận thấy nhiều đóng góp mang tính mới, đặc biệt là các hướng nghiên cứu tiếp cận di sản Nam Cao như một nguồn lực mềm của phát triển địa phương”.
“Những hình tượng như Chí Phèo, Thị Nở, Lão Hạc... trong các tác phẩm của nhà văn Nam Cao không chỉ tồn tại trong trang sách mà đã hóa thân thành bản sắc, thành tâm thức của cả một vùng quê, góp phần khắc họa chiều sâu nhân bản của người Việt…” - PGS.TS Nguyễn Thị Thu Phương nhấn mạnh.
Hội thảo “Phát huy giá trị di sản văn hóa trên quê hương nhà văn Nam Cao gắn với phát triển du lịch bền vững” là một diễn đàn khoa học quan trọng, nơi các nhà khoa học, nhà quản lý và cộng đồng cùng nhau thảo luận, chia sẻ kinh nghiệm và đưa ra những định hướng chiến lược. Mục đích cuối cùng là khai thác hiệu quả di sản văn hóa, di sản văn học của Nam Cao và quê hương ông, góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội chung của tỉnh Hà Nam (đặc biệt là huyện Lý Nhân), sao cho nơi đây không chỉ trở thành một điểm đến hấp dẫn du khách trong nước và quốc tế mà còn từng bước hiện thực hóa tầm nhìn trở thành “điểm đến văn hóa địa phương hàng đầu thế giới” như một số nhà nghiên cứu và báo chí đã kỳ vọng.
