Theo bác sĩ Hồ Viết Thắng, Trưởng khu K1 (khu điều trị Covid-19), Bệnh viện Hùng Vương, TP.Hồ Chí Minh, sau khi sinh, do vừa mất sức trong cuộc vượt cạn vừa phải nuôi dưỡng và chăm sóc con nhỏ, thức đêm để cho con bú … nên sức khỏe của người mẹ thường không được tốt. Nếu mắc Covid-19 thì sức khỏe càng suy yếu hơn, vì vậy cần được quan tâm theo dõi và chăm sóc đặc biệt hơn.
“Nếu như người mẹ bình thường chỉ cần theo dõi việc có đủ sữa cho con bú hay không và các vấn đề hậu sản, chảy máu sau sinh, vết mổ (đối với phụ nữ sinh mổ) thì đối với người mẹ nhiễm Covid -19, cần theo dõi thêm các biểu hiện và diễn tiến của bệnh. Đó là bệnh có tiến triển hơn hay không? Người mẹ có bị sốt, ho, có mệt mỏi nhiều không, nhịp thở, nhịp tim có tăng nhanh hơn bình thường hay không? Hoặc người mẹ có bị mỏi cơ, đau cơ hoặc cảm giác như người mất sức không? Đồng thời người mẹ nên theo dõi độ bão hòa oxy trong máu bằng cách dùng máy đo SpO2 ngày 2 lần, ở mức bình thường là phải đạt từ 96% trở lên” – BS Hồ Viết Thắng hướng dẫn.
Cũng theo BS Hồ Viết Thắng, các dấu hiệu cảnh báo tình trạng nguy hiểm mà bà mẹ mắc Covid-19 cần phải nhập viện ngay, đó là:
- Sốt cao từ 39-40 độ trở lên, uống thuốc hạ sốt nhưng thân nhiệt không giảm.
- Tự nhiên cảm thấy mệt mỏi, rã rời chân tay không làm gì được.
- Ho nhiều và mỏi mệt, khó thở sau cơn ho.
- Thở ra, hít vào khó khăn, khi vận động dù nhẹ nhàng cũng thấy mệt.
- Chỉ số SpO2 từ dưới 96%.
Hoặc khi người mẹ thấy xuất hiện các dấu hiệu như ra máu nhiều, sản dịch có mùi hôi hoặc vết mổ khó lành, chảy dịch thì cũng cần đến cơ sở y tế để được bác sĩ khám và theo dõi.
BS Hồ Viết Thắng cũng cho biết, hiện nay, đa số phụ nữ mang thai ở nước ta đã được tiêm vaccine phòng Covid-19. Do đó, con của các bà mẹ này cũng đã nhận được kháng thể phòng bệnh từ mẹ. Cho đến nay chưa phát hiện việc lây truyền SARS-CoV-2 qua sữa mẹ. Do vậy, Tổ chức Y tế thế giới và Bộ Y tế đều đồng thuận rằng: khi mẹ có kết quả xét nghiệm dương tính với Covid- 19 vẫn có thể cho con bú và không nhất thiết phải cách ly với con. Tuy nhiên, người mẹ cần lưu ý thực hiện các biện pháp hạn chế nguy cơ lây nhiễm cho trẻ như sau:
- Đeo khẩu trang thường xuyên và thay khẩu trang ít nhất 1 lần/ ngày hoặc khi khẩu trang bị ướt.
- Rửa tay thường xuyên trước và sau khi tiếp xúc với em bé.
- Khi ho, hắt hơi nếu giọt bắn văng lên ngực thì nên lau rửa bằng xà phòng sau đó lau khô rồi mới cho em bé bú.
“Trong trường hợp cả người và trẻ sơ sinh đều nhiễm Covid-19 thì người mẹ vẫn cần đeo khẩu trang để hạn chế lượng virus phát tán ra và xâm nhập liên tục vào em bé đồng thời phòng tránh lây nhiễm cho các thành viên khác trong gia đình” – BS Hồ Viết Thắng nhấn mạnh.
Nếu như người mẹ mắc Covid-19 thể nặng, không thể cho con bú được thì cần lưu ý duy trì nguồn sữa để sau khi khỏi Covid-19 vẫn tiếp tục thực hiện việc nuôi con bằng sữa mẹ. “Bởi nếu để nguồn sữa ứ lại thì lập tức phản xạ của cơ thể sẽ không tiết sữa nữa và sau đó sẽ rất khó hồi phục. Vì vậy, cố gắng thường xuyên vắt sữa và mát-xa ngực để quá trình tiết sữa vẫn diễn ra nhằm duy trì nguồn sữa. Đồng thời chúng ta cùng có thể dùng nguồn sữa đó nuôi dưỡng em bé” – BS Thắng hướng dẫn.
Về việc điều trị cho sản phụ sau sinh nhiễm Covid-19 tại nhà, theo bác sĩ Hồ Viết Thắng, chủ yếu là điều trị triệu chứng và hỗ trợ nâng cao sức đề kháng. Nếu người mẹ bị sốt có thể dùng thuốc Paracetamol, nếu ho thì nên sử dụng các loại thuốc ho có nguồn gốc thảo dược theo đúng liều lượng đã được hướng dẫn để tránh ảnh hưởng đến chất lượng sữa mẹ và an toàn cho trẻ. Người mẹ không nên uống các nhóm thuốc ho có chứa thành phần thuốc gây nghiện và thuốc ngủ vì có thể gây ngộ độc cho con. Người mẹ cũng có thể sử dụng một số loại thuốc bổ, vitamin với hàm lượng thấp để tăng cường miễn dịch.
Trước những thông tin lan truyền trên mạng xã hội khuyên người mắc Covid-19 không nên tắm gội và thực tế tại nhiều nơi vẫn tồn tại hủ tục sản phụ sau sinh kiêng tắm gội, bác sĩ Hồ Viết Thắng cho rằng người mẹ nên vệ sinh thân thể bình thường. Chỉ lưu ý tắm gội bằng nước ấm ở nơi kín gió và sau đó nên nhanh chóng sấy tóc, lau khô người. Việc này sẽ giúp người mẹ cảm thấy thoải mái hơn, cơ thể sạch sẽ cũng giúp nâng cao sức đề kháng, phòng chống nhiễm khuẩn và nhanh hồi phục hơn.
Bác sĩ Hồ Viết Thắng cũng chia sẻ, qua thực tế lâm sàng, ông nhận thấy đối với người mẹ sau sinh, dù không mắc Covid-19 cũng bị áp lực tâm lý rất lớn. Nhiều sản phụ sau sinh bị trầm cảm ở các mức độ khác nhau, nhẹ thì mệt mỏi, chán nản, nặng thì một số trường hợp tự tử hoặc gây hại cho con.
Đối với người mẹ mắc Covid-19 thì áp lực tâm lý càng nặng nề hơn. Nhiều người lo sợ bệnh sẽ tiến triển nặng, lo sẽ lây nhiễm cho con và người thân trong gia đình. Vì vậy, những người thân trong gia đình, dù phải đảm bảo cách ly và các biện pháp phòng dịch nhưng nên chú ý động viên sản phụ về mặt tinh thần hoặc hỗ trợ việc chăm sóc em bé. Nếu không có điều kiện gặp gỡ trực tiếp thì phải duy trì việc giao tiếp, trò chuyện qua điện thoại hay bằng các hình thức như gọi facetime, zalo hay tin nhắn...
"Bên cạnh đó, người thân cũng cần chú ý chăm sóc dinh dưỡng đầy đủ cho người mẹ, bữa ăn đảm bảo đa dạng và phong phú các loại thực phẩm nhằm giúp mẹ đảm bảo sức khỏe chống đỡ với Covid-19 và nuôi con nhỏ. Nếu gia đình có điều kiện về phòng ốc thì có thể để hai mẹ con được nghỉ ngơi trong căn phòng rộng rãi, thoáng mát. Điều đó cũng giúp người mẹ giảm áp lực về tâm lý và thoải mái về mặt tinh thần, sức khỏe hồi phục tốt hơn" - BS Hồ Viết Thắng đưa ra lời khuyên.
