Tay chân miệng là bệnh là bệnh truyền nhiễm lây từ người sang người, dễ thành dịch do virus đường ruột gây ra. Cao điểm của bệnh là khoảng tháng 3 đến tháng 5 và từ tháng 8 đến tháng 9 hằng năm. Hai nhóm tác nhân gây bệnh thường gặp là Coxsackie virus A16 và Enterovirus 71 (EV71).
Thông thường, hầu hết ca bệnh có diễn biến nhẹ. Tuy nhiên, một số trường hợp, bệnh có diễn biến nhanh, nặng và gây biến chứng nguy hiểm. Trường hợp của cháu Trịnh Khánh Vy, 2 tuổi ở Hà Nội là một ví dụ. Ban đầu, Vy chỉ xuất hiện 1,2 nốt mẩn đỏ trên da, sốt nhẹ và vẫn ăn uống bình thường. Tuy nhiên chỉ sau 1 ngày, cháu sốt cao liên tục, nổi nhiều nốt mẩn ở lòng bàn tay, bàn chân và khoang miệng, nôn nhiều và run tay chân. Đưa con đi khám, chị Lê Thị Hạnh - mẹ của Vy mới bàng hoàng khi biết, chỉ chậm một chút nữa thôi con chị đã có thể biến chứng vào hệ thần kinh.
"Đi ra viện khám thì bác sỹ bảo tay chân miệng nhập viện để theo dõi. Thế nhưng cứ nghĩ bệnh nhẹ mua thuốc uống với bôi là khỏi nên hai vợ chồng cho về nhà. Chiều hôm đấy con bị nôn 2 lần, sau đó sốt liên tục, uống hạ sốt cũng không giảm…Đến tối thì thấy con nằm run run. lo lắng liền đi nhập viện luôn. Bé tiến triển nặng rất nhanh. Gia đình hoảng sợ”, chị Hạnh chia sẻ.
Theo BS Trương Văn Quý - Trưởng Khoa Nội Nhi tổng hợp, Bệnh viện E, biểu hiện chính của bệnh là tổn thương da, niêm mạc dưới dạng phỏng nước ở các vị trí đặc biệt như: Niêm mạc miệng, lòng bàn tay, lòng bàn chân, mông, đầu gối. Nếu không được phát hiện sớm và xử trí kịp thời, bệnh có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm não - màng não, viêm cơ tim, phù phổi cấp dẫn đến tử vong. Các trường hợp biến chứng nặng thường do EV71.
Giai đoạn ủ bệnh khoảng từ 3 đến 7 ngày. Tiếp đến là giai đoạn khởi phát bệnh từ 1-2 ngày với triệu chứng như sốt nhẹ, mệt mỏi, đau họng, biếng ăn, tiêu chảy vài lần trong ngày. Giai đoạn toàn phát kéo dài từ 3-10 ngày với triệu chứng điển hình là loét miệng, phát ban dạng phỏng nước (ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, gối, mông), sốt nhẹ, nôn. Nếu trẻ sốt cao và nôn nhiều, dễ có nguy cơ biến chứng. Giai đoạn lui bệnh thường từ 3-5 ngày, cơ thể hồi phục hoàn toàn nếu không có biến chứng.
BS Trương Văn Quý khuyến cáo, khi thấy trẻ bị tay chân miệng, cha mẹ cần đưa trẻ đi khám càng sớm, càng tốt để xác định mức độ bệnh và có phác đồ điều trị phù hợp nhất. Những trường hợp bệnh nhẹ, trẻ sẽ được bác sỹ hướng dẫn cách theo dõi và chăm sóc tại nhà. Còn những trường hợp bệnh nặng, trẻ cần nhập viện điều trị để tránh biến chứng xảy ra.
Trong quá trình chăm sóc, theo dõi trẻ bị tại chân miệng tại nhà, cha mẹ cần lưu ý 3 dấu hiệu trở nặng của bệnh. Đầu tiên là trẻ sốt cao không đáp ứng điều trị. Trẻ có thể sốt trên 38,5 độ C liên tục hơn 48 tiếng đồng hồ và thuốc hạ nhiệt paracetamol không có tác dụng. Dấu hiệu thứ hai là trẻ giật mình nhiều, nếu trẻ giật mình từ 2 lần trở lên trong vòng 30 phút thì đó là dấu hiện cảnh báo cần đưa trẻ đến ngay các cơ sở chuyên khoa nhi để kịp thời xử trí. Thứ ba là trẻ có run tay chân, mặc dù trẻ vẫn tỉnh táo nhưng cha mẹ có thể thấy tay hoặc chân trẻ run không thể cầm, nắm đồ vật hoặc đi đứng bình thường.
Để phòng bệnh cho trẻ, bác sỹ Quý khuyến cáo, cho trẻ rửa tay thường xuyên với xà phòng, ăn uống hợp vệ sinh, thường xuyên lau rửa các bề mặt, dụng cụ tiếp xúc hằng ngày. Không cho trẻ tiếp xúc với người bệnh, người nghi ngờ mắc bệnh.
