Chiều 18-6, với đa số đại biểu tán thành, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa (CLSPHH). Đây là bước hoàn thiện chính sách quan trọng, thể chế hóa chủ trương của Đảng, đảm bảo yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội trong bối cảnh hội nhập và chuyển đổi số.
Một điểm nhấn trong luật lần này là việc thay đổi nguyên tắc phân loại và quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa. Thay vì quản lý dựa trên “nguy cơ gây mất an toàn”, Luật điều chỉnh theo hướng “phân loại dựa trên mức độ rủi ro” - cách tiếp cận phổ biến của quốc tế trong quản lý rủi ro. Điều này không chỉ giảm thiểu can thiệp hành chính bất hợp lý mà còn tạo điều kiện thuận lợi hơn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh.
Theo nội dung tiếp thu, Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ chịu trách nhiệm thống nhất quản lý nhà nước về chất lượng sản phẩm, hàng hóa. Trong khi đó, trách nhiệm cụ thể của các bộ, ngành khác sẽ do Chính phủ quy định chi tiết. Quy định này đảm bảo “mỗi việc chỉ giao một cơ quan” nhằm tăng cường trách nhiệm giải trình và hiệu quả quản lý, tránh chồng chéo.
Riêng với hàng hóa đặc thù như quốc phòng, an ninh, cơ yếu, quy định đặc biệt được giữ nguyên do tính chất nhạy cảm và yêu cầu bảo mật cao.
Lần đầu tiên, khái niệm hạ tầng chất lượng quốc gia (NQI) được đưa vào luật. NQI bao gồm hệ thống pháp lý - kỹ thuật phục vụ tiêu chuẩn, đo lường, đánh giá sự phù hợp và kiểm tra, đóng vai trò then chốt trong nâng cao chất lượng, hỗ trợ doanh nghiệp tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu.
Qua tiếp thu ý kiến của Quốc hội, Luật chỉ quy định nguyên tắc, nhiệm vụ trọng tâm, còn các nội dung chi tiết như chính sách, cơ chế đầu tư, vai trò doanh nghiệp… sẽ do Chính phủ quy định để đảm bảo thống nhất với Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật đang được sửa đổi song song.
Luật mới bổ sung Điều 6đ, quy định rõ định hướng ứng dụng khoa học - công nghệ và chuyển đổi số trong quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa. Đây là phản hồi tích cực trước kiến nghị của đại biểu về việc xây dựng, phát triển dữ liệu và công cụ quản lý thông minh trong bối cảnh kinh tế số.
Các nội dung cụ thể như cơ chế tài chính, kỹ thuật, thuế hay lộ trình áp dụng sẽ được Chính phủ hướng dẫn chi tiết, nhằm đảm bảo linh hoạt và phù hợp thực tiễn triển khai.
Luật chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2026. Các điều khoản chuyển tiếp đã được bổ sung để tạo điều kiện thích ứng cho cơ quan quản lý và doanh nghiệp.
Luật sửa đổi 29 điều, bổ sung 14 điều mới, bãi bỏ 34 điều và 3 khoản được kỳ vọng sẽ góp phần xây dựng một hệ thống quản lý chất lượng hiệu quả, hiện đại, phù hợp xu thế phát triển.
