Sáng 27/6, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo ( sửa đổi) sau quá trình thảo luận, tiếp thu, chỉnh lý kỹ lưỡng. Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH), dự thảo Luật lần này đã thể chế hóa đầy đủ các chủ trương, chính sách lớn của Đảng, đồng thời đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ với hệ thống pháp luật hiện hành.
Dự thảo Luật trình Quốc hội thông qua gồm 7 chương, 73 điều, giảm 10 điều so với dự thảo do Chính phủ trình. Nội dung luật kế thừa những quy định cốt lõi trong Nghị quyết số 193/2025/QH15, đồng thời có những điều chỉnh mạnh mẽ, tạo đột phá, tháo gỡ điểm nghẽn về cơ chế, chính sách cho hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo (KH,CN&ĐMST).
Một trong những điểm nổi bật là lần đầu tiên Luật quy định rõ nguyên tắc chấp nhận rủi ro trong hoạt động KH,CN&ĐMST, đồng thời thiết lập cơ chế thử nghiệm có kiểm soát đối với các công nghệ, sản phẩm, mô hình kinh doanh mới. UBTVQH nhấn mạnh, đây là cơ sở pháp lý để thúc đẩy sáng tạo, trong khi vẫn đảm bảo an toàn, lợi ích cộng đồng.
Bên cạnh đó, Luật cho phép áp dụng cơ chế đặc biệt trong việc giải mã công nghệ, mua bí quyết công nghệ phục vụ phát triển công nghệ chiến lược. Theo đó, tổ chức chủ trì nhiệm vụ KH,CN&ĐMST có thể chỉ định chuyên gia, mua trực tiếp sản phẩm, công nghệ theo giá thỏa thuận, góp phần thúc đẩy quá trình làm chủ công nghệ then chốt.
Để hỗ trợ doanh nghiệp, Luật bổ sung chính sách đầu tư xây dựng hạ tầng, cơ sở thí nghiệm, nghiên cứu dùng chung trong các khu công nghiệp, khu công nghệ cao, tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp đầu tư phát triển công nghệ chiến lược.
Lần đầu tiên, Luật quy định về "Tổng công trình sư KH,CN&ĐMST" – cá nhân có uy tín, năng lực vượt trội, được trao quyền điều phối toàn diện các chương trình, nhiệm vụ lớn, chiến lược, cùng với cơ chế đãi ngộ đặc biệt để phát huy tối đa vai trò dẫn dắt chuyên môn.
Một nội dung được dư luận đặc biệt quan tâm là cơ chế tài chính đổi mới theo hướng "quản trị theo kết quả", giảm quản lý chi tiêu đầu vào, tăng quyền tự chủ, linh hoạt cho các tổ chức, cá nhân thực hiện nhiệm vụ KH,CN&ĐMST. Luật cho phép giao quyền sở hữu tài sản, kết quả nghiên cứu ngay khi hình thành mà không phải hoàn trả ngân sách; đồng thời thúc đẩy thương mại hóa sản phẩm nghiên cứu, lợi nhuận được tái đầu tư hoặc sử dụng để khuyến khích đổi mới sáng tạo.
Luật cũng quy định xây dựng hệ thống quỹ tài chính đồng bộ, chấp nhận rủi ro có kiểm soát, góp phần hỗ trợ kịp thời cho các hoạt động nghiên cứu, đổi mới sáng tạo.
Việc Quốc hội thông qua Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo là bước tiến quan trọng, tạo môi trường pháp lý thông thoáng, thúc đẩy KH,CN&ĐMST đóng vai trò là động lực then chốt trong phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia trong bối cảnh mới.
