Phiên chất vấn Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình ghi nhận nhiều ý kiến liên quan đến quá trình sắp xếp lại đơn vị hành chính và vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Đại biểu Đặng Thị Bảo Trinh - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam nêu rõ: việc triển khai mô hình mới có tác động sâu rộng đến hệ thống chính trị cơ sở, trong khi các địa phương vẫn gặp vướng mắc về tổ chức bộ máy, giải quyết cán bộ dôi dư, bố trí trụ sở và tài sản công.
Phó Thủ tướng cho biết, để chuẩn bị cho giai đoạn bắt đầu vận hành từ ngày 1/7/2025, Chính phủ đã hoàn tất hệ thống nghị định liên quan, đồng thời tổ chức tập huấn trên toàn quốc. Đáng chú ý, có tới hơn 100 nhiệm vụ cấp huyện được chuyển về tỉnh và gần 600 nhiệm vụ chuyển về xã, khiến yêu cầu hiểu đúng và thực hiện đúng nhiệm vụ trở nên cấp thiết.
“Chúng tôi thiết lập ba cơ chế hỗ trợ”, Phó Thủ tướng nói. Cụ thể:
Cơ chế 1: Công khai đường dây nóng của Chính phủ và các bộ ngành để tiếp nhận vướng mắc từ chính quyền và người dân;
Cơ chế 2: Triển khai trợ lý ảo ứng dụng trí tuệ nhân tạo giúp tra cứu, hướng dẫn thực hiện trên 1.800 dịch vụ công;
Cơ chế 3: Duy trì các đoàn công tác của Bộ Chính trị và Chính phủ theo dõi sát tình hình, tháo gỡ vướng mắc kịp thời trong quá trình vận hành.
Về bài toán cán bộ sau sáp nhập, Phó Thủ tướng cho biết các địa phương đã tính đến phương án duy trì một bộ phận cán bộ tại chỗ, đi kèm là chính sách hỗ trợ như bố trí chỗ ở, học hành cho con em, xe buýt cuối tuần về quê miễn phí, nhằm giảm áp lực di chuyển khi nơi làm việc thay đổi.
Bên cạnh đó, đại biểu Nguyễn Thị Thu Dung - Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình đặt vấn đề về tình trạng sốt giá nhà đất tại các địa điểm được chọn làm trung tâm hành chính mới, khiến việc tiếp cận nhà ở trở nên khó khăn, tiềm ẩn rủi ro đầu cơ và trục lợi.
Phó Thủ tướng nhìn nhận việc tăng giá đất là hệ quả tất yếu theo quy luật cung cầu, khi một địa phương trở thành trung tâm hành chính. Tuy nhiên, Chính phủ đã chỉ đạo các địa phương triển khai các giải pháp hỗ trợ nhà ở cho cán bộ, như sử dụng lại nhà ở sinh viên, ký túc xá, nhà công vụ dư thừa, hoặc quy hoạch quỹ đất và xây dựng nhà ở xã hội phục vụ lâu dài.
Về kiểm soát thị trường, ông Nguyễn Hòa Bình cho biết: “Chính phủ có các biện pháp ngăn chặn tình trạng đầu cơ, trục lợi từ việc tăng giá bất hợp lý.”
