Thực hiện Đề án “Giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông giai đoạn 2018-2025”, TP. Hà Nội đặt mục tiêu đến năm 2025, 100% trường THCS, THPT trên địa bàn có chương trình giáo dục hướng nghiệp gắn với hoạt động sản xuất, kinh doanh của địa phương; 100% trường THCS, THPT có giáo viên kiêm nhiệm làm nhiệm vụ tư vấn hướng nghiệp đáp ứng yêu cầu về chuyên môn, nghiệp vụ.
Đặc biệt, đến năm 2025 phấn đấu 40% học sinh tốt nghiệp THCS tiếp tục học tập tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo trình độ trung cấp hoặc cơ sở giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên vừa đào tạo chương trình trung cấp nghề vừa học văn hóa chương trình GDTX cấp THPT. Đồng thời có ít nhất 45% học sinh tốt nghiệp THPT tiếp tục học tập tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo trình độ cao đẳng.
Ép học sinh là cách phân luồng phản cảm
Trao đổi với phóng viên VOV2, TS. Đồng Văn Ngọc, Hiệu trưởng trường Cao đẳng cơ điện Hà Nội nhấn mạnh, chủ trương phân luồng, định hướng nghề nghiệp cho học sinh sau THCS, THPT là một chủ trương lớn và đúng đắn.
Tuy nhiên theo ông Ngọc, do việc phân luồng học sinh sau THCS hiện nay nặng về chỉ tiêu, kế hoạch mà dẫn tới nhiều biến tướng, sai lệch, trong đó có hiện tượng giáo viên “ép” học sinh có học lực trung bình, yếu không thi lên lớp 10 THPT công lập mà đi học nghề để đạt chỉ tiêu.
“Chỉ tiêu phân luồng ở trên giao xuống cho các trường. Tiếp đó, ban giám hiệu lại giao cho giáo viên và dẫn đến việc giáo viên gợi ý, thậm chí là “ép” học sinh không thi lên lớp 10 THPT công lập để đạt chỉ tiêu. Đây là cách hướng nghiệp, phân luồng phản cảm và không đúng với chủ trương”, TS. Đồng Văn Ngọc nói.
Không phải cứ học sinh yếu mới đi học nghề
Bên cạnh đó, TS. Đồng Văn Ngọc cho rằng, việc giáo viên khuyên học sinh có học lực trung bình, yếu không thi lên lớp 10 THPT cũng là sai về mặt quan điểm. Không phải cứ học sinh yếu mới đi học nghề.
Ông Ngọc nói, nhiều cơ sở giáo dục nghề nghiệp hiện nay đầu vào tuyển sinh rất cao, có học sinh đạt điểm thi tốt nghiệp THPT trên 27 điểm. Việc định hướng nghề nghiệp là cần giúp các em nhìn thấy tương lai và việc học như thế nào để phù hợp với năng lực, sở trường, đam mê là quyền lựa chọn của học sinh.
“Cách định hướng tương lai cho học sinh hiện nay chủ yếu là học xong lớp 9 THCS thì phải thi được vào một trường THPT công lập tốt; Rồi sau khi học xong lớp 12 thì phải trúng tuyển được một trường đại học top đầu, danh tiếng. Cách định hướng này có thể đúng ở góc độ cầu thị, hiếu học. Nhưng sự thành công hay không nó không nằm ở bậc học mà nằm ở năng lực của mỗi người. Do vậy, việc tư vấn, hướng nghiệp cần phải thực tế hơn, cụ thể hơn, trải nghiệm nhiều hơn”, ông Ngọc chia sẻ.
TS. Đồng Văn Ngọc, Hiệu trưởng trường Cao đẳng Cơ điện Hà Nội
Cần tạo không gian cho học sinh trải nghiệm nghề nghiệp
Nút thắt trong công tác phân luồng học sinh sau THCS, THPT ở nước ta hiện nay theo TS. Đồng Văn Ngọc là việc phân luồng chưa sớm và chưa liên tục. Tại nhiều nước trên thế giới, học sinh được định hướng, trải nghiệm nghề nghiệp từ rất sớm với nhiều hình thức khác nhau.
“Các nước trên thế họ cho học sinh trải nghiệm nghề nghiệp rất nhiều. Họ định hướng, phân luồng học sinh là liên tục chứ không theo chỉ tiêu, kế hoạch. Trong thiết kế chương trình hiện nay mới chỉ dành một số tiết nhất định để thực hiện việc phân luồng. Như vậy các em học sinh làm sao ngấm được?”, ông Ngọc nói.
Việc xây dựng chỉ tiêu, kế hoạch phân luồng học sinh sau THCS theo ông Ngọc là định hướng về mặt chủ trương. Điều quan trọng là cách thức triển khai như thế nào? Mỗi trường học cần xây dựng chương trình định hướng, tư vấn nghề nghiệp từ sớm, phối hợp với cha mẹ học sinh, tạo ra cho học sinh không gian để trải nghiệm.
“Nếu học sinh chưa rõ học nghề như thế nào thì cho các em trải nghiệm nghề nghiệp, thăm quan trường học, thậm chí là học thử; Em nào muốn học đại học thì thử vào môi trường đại học… Từ việc trải nghiệm nghề nghiệp này sẽ giúp các em nhận ra được năng lực, sở trường, đam mê và tìm ra cho mình con đường đi. Nhà trường, gia đình và xã hội cùng đồng hành để giúp các em chọn con đường đi phù hợp nhất”, TS. Đồng Văn Ngọc nói.
